MERSİS'TE KOOPERATİF KURULUŞ VE DEĞİŞİKLİK İŞLEMLERİ REHBERLERİ
KURULUŞ İŞLEMLERİ REHBERİ: https://mersis.gtb.gov.tr/Portal/Home/Download?fileName=Kurulu%C5%9F%20%C4%B0%C5%9Flemleri.pdf
DEĞİŞİKLİK İŞLEMLERİ REHBERİ: https://mersis.gtb.gov.tr/Portal/Home/Download?fileName=De%C4%9Fi%C5%9Fiklik%20%C4%B0%C5%9Flemleri.pdf
DİĞER DEĞİŞİKLİK İŞLEMLERİ REHBERİ: https://mersis.gtb.gov.tr/Portal/Home/Download?fileName=Di%C4%9Fer%20De%C4%9Fi%C5%9Fiklik%20%C4%B0%C5%9Flemleri.pdf
DEĞİŞİKLİK İŞLEMLERİ REHBERİ: https://mersis.gtb.gov.tr/Portal/Home/Download?fileName=De%C4%9Fi%C5%9Fiklik%20%C4%B0%C5%9Flemleri.pdf
DİĞER DEĞİŞİKLİK İŞLEMLERİ REHBERİ: https://mersis.gtb.gov.tr/Portal/Home/Download?fileName=Di%C4%9Fer%20De%C4%9Fi%C5%9Fiklik%20%C4%B0%C5%9Flemleri.pdf
Ticaret İl Müdürlüğüne Yapılacak Yaş Sebze ve Meyve Pazarlama Kooperatifi Kuruluş Başvurularında Gerekli Belgeler
| Ticaret İl Müdürlüğüne Yapılacak Yaş Sebze ve Meyve Pazarlama Kooperatifi Kuruluş Başvurularında Gerekli Belgeler | ||
| Belge Adı | Açıklama | Mevzuat |
| Dilekçe ve Kuruluş Bilgi Formu | Kooperatifin kuruluş izin başvurusuna ilişkin talep dilekçesini de içeren ve Genel Müdürlüğümüz internet sitesinden temin edilecek Kuruluş Bilgi Formu doldurulmalıdır. http://koop.gtb.gov.tr/bilgi-bankasi/kooperatifler-icin-gerekli-formlar/kooperatif-kurulus-formu | 10.05.1969 tarih ve 13195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 3 üncü maddesi |
| Kooperatif Ana Sözleşmesi | - Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (Mersis - http://mersis.gumrukticaret.gov.tr ) üzerinden kuruluş başvurusu yapılmalıdır. - Mersis üzerinden alınan başvuru numarası ile Ticaret Sicili Müdürlüğüne gidilmelidir. - Ticaret Sicili Müdürlüğü tarafından, Mersis üzerinden alınan kooperatif anasözleşmesinin 2 adedi tasdik edilmelidir. - 2 adet Ticaret Sicil Müdürlüğü tasdikli anasözleşme ile 4 adet Ticaret Sicil Müdürlüğü onaylı anasözleşmenin fotokopisi olmak üzere, toplam 6 adet anasözleşme ile başvuru yapılmalıdır. | 10.05.1969 tarih ve 13195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 2 inci maddesi |
| Adli Sicil Belgesi | - İlk yönetim ve denetim kurulu üyelerine ait adli sicil belgesi verilmelidir. - Başvuru tarihi itibari ile son 6 ay içerisinde alınmış olmalıdır. | 10.05.1969 tarih ve 13195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 56 ve 65 inci maddeleri |
| Yazılı Taahhütname | - Yönetim ve denetim kurulu üyelerinin birbirleri ile akraba olmadıklarına, ayrıca yönetim kurulu üyelerinin de aynı türde başka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmadıklarına ilişkin ortak imzalarının yer aldığı güncel tarihli yazılı taahhütname verilmelidir. http://koop.gtb.gov.tr/bilgi-bankasi/kooperatifler-icin-gerekli-formlar/irade-beyanlari/yonetim-denetim-kurulu-taahhutname | 10.05.1969 tarih ve 13195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 56, 65 ve Ek-3 maddeleri |
| - Kurucu tüm ortakların imzalarının yer aldığı ve aynı türde başka bir yaş sebze ve meyve pazarlama kooperatifine ortak olmadıklarına ve yaş sebze ve meyve ürünleri üzerinde ticaret ve komisyonculuk yapmadıklarına ilişkin beyanı içeren yazılı taahhütname verilmelidir. | Kooperatif Örnek Anasözleşmesinin “Ortaklık Şartları” başlıklı maddesi | |
| Meslek kuruluşundan (Oda) veya ilgili kamu kurumundan alınacak belge | - Münferit veya liste halinde olmak üzere kurucuların yaş sebze ve meyve üreticisi olduğunu gösteren ilgili Oda veya ilgili kamu kurumundun alınacak belge verilmelidir. - Belge, başvuru tarihi itibariyle son 6 ay içerisinde düzenlenmiş olmalıdır. | Kooperatif Örnek Anasözleşmesinin “Ortaklık Şartları” başlıklı maddesi |
| Banka dekontu | - Kooperatif kuruluş sermayesinin en az 1/4’ünün 19/10/2015 ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununa göre faaliyette bulunan bir bankada, kurulacak olan kooperatif adına açılacak özel bir hesaba yatırıldığını gösteren ve bu hesabın kurulacak kooperatife ait olduğunu belirten banka dekontu verilmelidir. | - 10.05.1969 tarih ve 13195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 3 ve 4 üncü maddeleri - 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 345 inci maddesi |
| Diğer belgeler | - Kurucular arasında kamu veya özel hukuk tüzel kişisinin bulunması halinde, bunların amaçları bakımından kooperatifle ilgilendiklerini gösteren bilgi veya belgeler verilmelidir. (Anasözleşme, tüzük, vakıf senedi gibi) - Söz konusu tüzel kişinin kurucu ortak olabilmesine ilişkin herhangi bir engelin bulunmaması halinde, özel hukuk tüzel kişisini temsilci edecek gerçek kişiyle ilgili olarak yetkili organca alınacak atama kararının Noter tasdikli sureti; kamu hukuk tüzel kişisi tarafından ise, temsilci isimlerinin yer aldığı resmi yazı verilmelidir. | - 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 9 uncu maddesi - Kooperatif Anasözleşmesinin “Ortaklık Şartları” başlıklı maddesi |
Ticaret Bakanlığına Bağlı Üretim ve Pazarlama Kooperatifi Kuruluş Belgeleri
| ||||||||
| Belge Adı | Açıklama | Mevzuat | ||||||
| Dilekçe ve Kuruluş Bilgi Formu | Kooperatifin kuruluş izin başvurusuna ilişkin talep dilekçesini de içeren ve Genel Müdürlüğümüz internet sitesinden temin edilecek Kuruluş Bilgi Formu doldurulmalıdır. http://koop.gtb.gov.tr/bilgi-bankasi/kooperatifler-icin-gerekli-formlar/kooperatif-kurulus-formu | 10.05.1969 tarih ve 13195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 3 üncü maddesi | ||||||
| Kooperatif Ana Sözleşmesi | - Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (Mersis - http://mersis.gumrukticaret.gov.tr ) üzerinden kuruluş başvurusu yapılmalıdır. - Mersis üzerinden alınan başvuru numarası ile Ticaret Sicili Müdürlüğüne gidilmelidir. - Ticaret Sicili Müdürlüğü tarafından, Mersis üzerinden alınan kooperatif anasözleşmesinin 2 adedi tasdik edilmelidir. - 2 adet Ticaret Sicil Müdürlüğü tasdikli anasözleşme ile 4 adet Ticaret Sicil Müdürlüğü onaylı anasözleşmenin fotokopisi olmak üzere, toplam 6 adet anasözleşme ile başvuru yapılmalıdır. | 10.05.1969 tarih ve 13195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 2 inci maddesi | ||||||
| Adli Sicil Belgesi | - İlk yönetim ve denetim kurulu üyelerine ait adli sicil belgesi verilmelidir. - Başvuru tarihi itibari ile son 6 ay içerisinde alınmış olmalıdır. | 10.05.1969 tarih ve 13195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 56 ve 65 inci maddeleri | ||||||
| Yazılı Taahhütname | - Yönetim ve denetim kurulu üyelerinin birbirleri ile akraba olmadıklarına, ayrıca yönetim kurulu üyelerinin de aynı türde başka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmadıklarına ilişkin ortak imzalarının yer aldığı güncel tarihli yazılı taahhütname verilmelidir. http://koop.gtb.gov.tr/bilgi-bankasi/kooperatifler-icin-gerekli-formlar/irade-beyanlari/yonetim-denetim-kurulu-taahhutname | 10.05.1969 tarih ve 13195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 56, 65 ve Ek-3 maddeleri | ||||||
| - Kurucu tüm ortakların imzalarının yer aldığı ve aynı türde başka bir üretim ve pazarlama kooperatifine ortak olmadıklarına ilişkin beyanı içeren güncel tarihli yazılı taahhütname verilecektir. http://koop.gtb.gov.tr/bilgi-bankasi/kooperatifler-icin-gerekli-formlar/irade-beyanlari/kurucu-ortaklar-taahhutname | Kooperatif Örnek Anasözleşmesinin “Ortaklık Şartları” başlıklı maddesi | |||||||
| Meslek kuruluşundan (Oda) alınacak üyelik belgesi | - Münferit veya liste halinde olmak üzere kurucuların kooperatifin iştigal ettiği ürünlerin üreticisi olduğunu gösteren ilgili Oda’dan alınacak belge verilmelidir. - Belge, başvuru tarihi itibariyle son 6 ay içerisinde düzenlenmiş olmalıdır. Kooperatifin çalışma konusuna giren ürünlerden biri ile ilgili “Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi” ne sahip olan ve bu belgeyi ibraz eden kişilerden meslek kuruluşundan (oda) ayrıca belge talep edilmez. | Kooperatif Örnek Anasözleşmesinin “Ortaklık Şartları” başlıklı maddesi | ||||||
| Banka dekontu | - Kooperatif kuruluş sermayesinin en az 1/4’ünün 19/10/2015 ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununa göre faaliyette bulunan bir bankada, kurulacak olan kooperatif adına açılacak özel bir hesaba yatırıldığını gösteren ve bu hesabın kurulacak kooperatife ait olduğunu belirten banka dekontu verilmelidir. | - 10.05.1969 tarih ve 13195 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 3 ve 4 üncü maddeleri - 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 345 inci maddesi | ||||||
| Diğer belgeler | - Kurucular arasında kamu veya özel hukuk tüzel kişisinin bulunması halinde, bunların amaçları bakımından kooperatifle ilgilendiklerini gösteren bilgi veya belgeler verilmelidir. (Anasözleşme, tüzük, vakıf senedi gibi) - Söz konusu tüzel kişinin kurucu ortak olabilmesine ilişkin herhangi bir engelin bulunmaması halinde, özel hukuk tüzel kişisini temsilci edecek gerçek kişiyle ilgili olarak yetkili organca alınacak atama kararının Noter tasdikli sureti; kamu hukuk tüzel kişisi tarafından ise, temsilci isimlerinin yer aldığı resmi yazı verilmelidir. | |||||||
Ticaret Bakanlığına Bağlı Kooperatifler İçin "Anasözleşmenin Tamamı" veya "Kooperatif Tür Değişikliği" Talebinde İstenilen Belgeler
| “Anasözleşmenin Tamamı” veya “Kooperatif Tür Değişikliği” Talebinde İstenilen Belgeler | ||
| Belge Adı | Açıklama | İlgili Mevzuat |
| Kooperatif Yazısı | Kooperatif anasözleşmesinin tamamı veya tür değişikliği talebine ilişkin kooperatif yazısı | - 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun (10.11.1984/18571) |
| Yönetim Kurulu Kararı |
| - 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunun 55’nci maddesi (10.05.1969 tarih ve 13195 sayı) |
| Ticaret Sicil Gazetesi |
| - 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu 7 ve 72’nci maddesi (10.05.1969 tarih ve 13195 sayı) |
| İmza Sirküleri | En son görevde bulunan Kooperatif Yönetim Kuruluna ait Ticaret Sicil Müdürlüğünden düzenlenmiş olan 1 (bir) adet imza sirküleri | |
| Kooperatif ve Üst Kuruluşları Genel Durum Bildirim Formu | Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü internet sayfasında yer alan Kooperatif Bilgi Formu doldurulacaktır. http://koop.gtb.gov.tr/bilgi-bankasi/kooperatifler-icin-gerekli-formlar/kooperatif-ve-ust-kuruluslari-genel-durum-bildirim-formu | |
| Kooperatif Anasözleşmesi | Kooperatifin mevcut Anasözleşmesinin bir adet örneği | -1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu (10.05.1969 tarih ve 13195 sayı) |
| ||
Not: Yapı Kooperatifi (konut yapı, toplu işyeri veya küçük sanayi sitesi) iken Bakanlığımıza bağlı işletme kooperatifi türüne dönüşmek isteyenlerin başvurularını öncelikle bağlı oldukları Çevre ve Şehircilik Bakanlığına yapmaları, oradan alınacak üst yazı ve belgeler ile birlikte Ticaret Bakanlığı Kooperatifler Genel Müdürlüğüne başvurmaları gerekmektedir. Başvuruda yukarıdaki belgelere ilave olarak kooperatifin faaliyet durumuna göre ilave belgeler istenebilmektedir. Örneğin ferdi mülkiyete geçilmiş olması halinde tapu belgelerinin örneği vb.
AB’DEKİ ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ, ÜRETİCİ ÖRGÜTÜ BİRLİKLERİ VE BRANŞLAR ARASI ÖRGÜTLER
PRODUCER ORGANISATIONS (POs), ASSOCIATIONS (APOs) AND INTERBRANCH ORGANISATIONS (IBOs) IN THE EU
Giriş
1308/2013 sayılı AB Ortak Piyasa Düzeni (OPD) Mevzuatı, tarımsal üretimden tüketiciye kadar uzanan gıda zinciri içerisinde Üretici Örgütlerini, Üretici Örgütü
Birliklerini ve Branşlar Arası Örgütleri yapılandırmaya yardımcı olmaktadır. OPD Mevzuatı kapsamında, tanınmış ve onaylanmış Üretici Örgütlerine, Üretici Örgütü Birliklerine ve Branşlar Arası Örgütlere yönelik destek programları mevcuttur. Destek, üreticilerin gıda zinciri kapsamındaki müzakere pozisyonunu güçlendirecek ve gelirlerini artıracak ya da en azından sabit tutacak şekilde tarım sektörünün ölçeğini büyütmeyi amaçlamaktadır.
Introduction CMO Regulation (EU No 1308/2013) helps to structure POs, APOs and IBOs in the food chain from the agricultural production to the consumer. Under the
CMO Regulation, support schemes are available for recognised POs, APOs and IBOs. The support helps to increase the scale of the agricultural sector in a way that the producers strengthen their negotiating position in the food chain and improve or at least stabilise the income of the producers.
Üretici Örgütleri Mihenk Taşı Görevi Görüyor
Bir kooperatifin tanınıp onaylanması için, üreticilerin gönüllü inisiyatifiyle kurulmuş olması gerekir. İş planı (operasyonel programı) üreticilerin idaresinde olmalı ve üretici örgütü, üyeleri tarafından demokratik bir zeminde kontrol edilmelidir.
Üretici örgütünün minimum üye sayısı ya da pazarlanabilir üretimden elde edilen minimum ciro gibi tanınma kriterleri, Üye Devletteki yetkili makam tarafından belirlenir. Üretici örgütleri, piyasaya sürülen ürünlerin fiyatını ve miktarını belirler, üretim miktarını talebe göre planlar, ürün kalitesini artırır ve ortaya çıkan yan ürünleri çevre dostu ve sürdürülebilir bir şekilde yönetir.
PO as Cornerstone
In order to be recognised, the cooperative must be found on the voluntary initiative of the producers. The business plan (operational program) must be ruled by the producers and the PO is controlled by the members of the PO on a democratical basis.
The recognition criteria are determined by the competent authority of the Member State such as the minimum number of members of the PO and the minimum turnover of marketable production. POs rule the prices and volumes of the products offered on
the market, plan the production which is based on the demand, improve the product quality, manage the byproducts on an environmental and sustainable way.
Üretici Örgütü Birlikleri:
Üretici örgütleri birlik kurabilir; bu durumda da benzer kurallar geçerlidir. Üretici örgütü birlikleri, belirli ürünlerin daha fazla satılması ve üretim ya da satışla ilgili araştırma geliştirme çalışmaları yapılması gibi daha spesifik konularda faaliyet gösterirler. Yatay iş birliğinin, üretici örgütünün üyelerine bir fayda sağlıyor olması gerekir.
Branşlar Arası Örgütler:
Branşlar Arası Örgütler, üretici örgütü ve ticaret arasındaki ya da üretici örgütü ve işleme süreci arasındaki iş birliğine ya da her ikisine dayanan, gıda zinciri kapsamında
yer alan organizasyonel yapılardır. Burada amaç, sözleşmeye dayalı üretim kuralları belirlemek ve marka ve ürünleri tanıtmak gibi kolektif çalışmalar planlamak
ve yürütmektir.
Associations of Producer Organisations:
APOs POs may establish APOs. In such cases, similar rules need to be followed. APOs act on specific topics, such as selling a bigger quantity of specific products, research and development at production or selling level. This horizontal cooperation needs to result in a benefit for the member of POs.
Inter Branch Organisation:
IBOs IBOs are organisational structures in the food chain, based on the cooperation between a POs and trade, or POs and processing or both. The aim is to establish collective projects like contractual production rules, promoting the brands and products.
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler tüm sektörlere kucak açıyor
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler ile ilgili OPD mevzuatı 2013 yılından bu yana tüm sektörlere açıktır. Meyve-sebze ya da şarap sektörü gibi pek çok sektörde ise kooperatifler/üretici örgütlerinin geçmişi uzun
yıllara dayanmaktadır. Destek önlemleri her bir sektörün kendi ihtiyaçları doğrultusunda özel olarak belirlenmektedir. Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri
ve Branşlar Arası Örgütler düzeyinde en çok desteklenen sektörlerden biri meyve-sebze sektörüdür.
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler, üreticilerin gelirini artırma ve gıda zinciri oluşturma konusunda oldukça başarılı araçlar olarak karşımıza
çıkmaktadır.
POs, APOs and IBOs for all sectors Since 2013 the CMO regulation for POs, APOs and IBOs is open for all sectors. In a lot of sectors like the fruit & vegetables sector, or the wine sector, many of cooperatives/POs already have a long history. For each sector, support measures are defined according to the need of the individual sector. One of the most supported sectors on the level of POs, APOs and IBOs is the fruit & vegetable sector.
POs, APOs and IBOs are quite successful tools in improving producers’ income and
establishing the food chain.
Referanslar ve linkler
References and links
Tarımsal ürün piyasalarına yönelik ortak bir piyasa düzeni oluşturan, AVRUPA
PARLAMENTOSU ve KONSEYİ’nin 1308/2013 sayılı, 17 Aralık 2013 tarihli
TÜZÜĞÜ (AB)
REGULATION (EU) No 1308/2013 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF
THE COUNCIL of 17 December 2013 establishing a common organisation of
the markets in agricultural products
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.
do?uri=OJ:L:2013:347:0671:0854:EN:PDF
Bijman, J. (2012). Support for Farmers’ Cooperatives (Üretici Kooperatiflerine
Destek); Nihai Rapor. Wageningen: Wageningen UR (Wageningen Üniversitesi
ve Araştırma Merkezi) https://ec.europa.eu/agriculture/external-studies/
support-farmers-coop_en
Lambrechts, Guy (2014). Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar
Arası Örgütler. Brüksel: Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı
Lambrechts, Guy (2014). Producer organisations, Associations of POs and
Interbranch Organisations. Brussels: Department of Agriculture and Fishery
Cordier, C. (2017) ICOP - Bizim Üretici Örgütümüz, Pom’Evasion. Fransa
Cordier, C. (2017) ICOP - Our Producer Organisation, Pom’Evasion. France
Jens Nannerup, J. (2015) ICOP - AB Denetiminden Sonra Danimarka’da
Kalkınma, Gasa Odense ve Piyasa Zorlukları. GASA Odense Frugt Grønt
A.m.b.a. Danimarka
Jens Nannerup, J. (2015) ICOP - Development in Denmark after the EU-Audit,
Gasa Odense and the market challenges. GASA Odense Frugt Grønt A.m.b.a.
Denmark
Claessens, G. (2010) – V.O.C. Pittem Belgium
Strazdina, E. (2013) ICOP – Yeni AB Üye Devletlerinde OPD’nin Uygulanması –
Letonya’dan bir deneyim raporu. Mūsmāju Dārzeņi. Letonya
Strazdina, E. (2013) ICOP – The implementation of the CMO in the new EUmember
states – an experience report from Latvia. Mūsmāju Dārzeņi. Latvia
Schlesser, A. (2012) ICOP – EAPO. Fransa Schlesser, A. (2012) ICOP – EAPO.
France
Klaassen, A. (2017) ICOP – Hollanda’da zincir entegrasyonu
Klaassen, A. (2017) ICOP – Chain integration in the Netherlands
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler hakkında
sektörel vaka çalışmaları için:
For sectoral case studies about POs, APOs, IBOs;
https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/externalstudies/
2012/support-farmers-coop/background-reports/sectoral-case.zip
S. Ciliberti, S., A. Frascarelli (2018). Tarımsal ürün-gıda arzı zincirinde kolektif
düzenlemeler: Tabacco Italia’daki branşlar arası organizasyon, Perugia, İtalya:
Perugia Üniversitesi
S. Ciliberti, S., A. Frascarelli (2018). Collective arrangements in the agro-food
supply chain: the case of the interbranch organization Tabacco Italia, Perugia,
Italy: University of Perugia
https://www.wageningenacademic.com/doi/10.3920/978-90-8686-844-5_15
Pom’Evasion – Fransa / Pom’Evasion – France http://www.select-fruit.com/
Gasa Odense – Danimarka / Gasa Odense – Denmark http://gasaodense.dk/
V.O.C. – Belçika / V.O.C. – Belgium http://voc-districhamp.be/en
Mūsmāju Dārzeņi - Litvanya / Mūsmāju Dārzeņi - Lithuania http://www.
musmajudarzeni.lv/index.php/en
DPA – Hollanda Üreticiler Birliği – Hollanda / Dutch Produce Association -
The Netherlands http://www.dpa.eu/en-us
Interfel – Fransa / Interfel – France www.interfel.com
ANM Group – Birleşik Krallık / ANM Group – United Kingdom www.
anmgroup.co.uk
Oviso – İspanya / Oviso – Spain www.ovisa.org
Friesland Campina – Hollanda / Friesland Campina – The Netherlands
https://www.frieslandcampina.com/en
San Isidro – İspanya / San Isidro – Spain http://www.sanisidrodeifontes.
com/?idioma=ing
Santo Wines – Yunanistan / Santo Wines – Greece https://www.
santowines.gr/en
KAYNAK: http://opdproje.org/Contents/Upload/docs/09052018_PO%20Brochure.pdf
Giriş
1308/2013 sayılı AB Ortak Piyasa Düzeni (OPD) Mevzuatı, tarımsal üretimden tüketiciye kadar uzanan gıda zinciri içerisinde Üretici Örgütlerini, Üretici Örgütü
Birliklerini ve Branşlar Arası Örgütleri yapılandırmaya yardımcı olmaktadır. OPD Mevzuatı kapsamında, tanınmış ve onaylanmış Üretici Örgütlerine, Üretici Örgütü Birliklerine ve Branşlar Arası Örgütlere yönelik destek programları mevcuttur. Destek, üreticilerin gıda zinciri kapsamındaki müzakere pozisyonunu güçlendirecek ve gelirlerini artıracak ya da en azından sabit tutacak şekilde tarım sektörünün ölçeğini büyütmeyi amaçlamaktadır.
Introduction CMO Regulation (EU No 1308/2013) helps to structure POs, APOs and IBOs in the food chain from the agricultural production to the consumer. Under the
CMO Regulation, support schemes are available for recognised POs, APOs and IBOs. The support helps to increase the scale of the agricultural sector in a way that the producers strengthen their negotiating position in the food chain and improve or at least stabilise the income of the producers.
Üretici Örgütleri Mihenk Taşı Görevi Görüyor
Bir kooperatifin tanınıp onaylanması için, üreticilerin gönüllü inisiyatifiyle kurulmuş olması gerekir. İş planı (operasyonel programı) üreticilerin idaresinde olmalı ve üretici örgütü, üyeleri tarafından demokratik bir zeminde kontrol edilmelidir.
Üretici örgütünün minimum üye sayısı ya da pazarlanabilir üretimden elde edilen minimum ciro gibi tanınma kriterleri, Üye Devletteki yetkili makam tarafından belirlenir. Üretici örgütleri, piyasaya sürülen ürünlerin fiyatını ve miktarını belirler, üretim miktarını talebe göre planlar, ürün kalitesini artırır ve ortaya çıkan yan ürünleri çevre dostu ve sürdürülebilir bir şekilde yönetir.
PO as Cornerstone
In order to be recognised, the cooperative must be found on the voluntary initiative of the producers. The business plan (operational program) must be ruled by the producers and the PO is controlled by the members of the PO on a democratical basis.
The recognition criteria are determined by the competent authority of the Member State such as the minimum number of members of the PO and the minimum turnover of marketable production. POs rule the prices and volumes of the products offered on
the market, plan the production which is based on the demand, improve the product quality, manage the byproducts on an environmental and sustainable way.
Üretici Örgütü Birlikleri:
Üretici örgütleri birlik kurabilir; bu durumda da benzer kurallar geçerlidir. Üretici örgütü birlikleri, belirli ürünlerin daha fazla satılması ve üretim ya da satışla ilgili araştırma geliştirme çalışmaları yapılması gibi daha spesifik konularda faaliyet gösterirler. Yatay iş birliğinin, üretici örgütünün üyelerine bir fayda sağlıyor olması gerekir.
Branşlar Arası Örgütler:
Branşlar Arası Örgütler, üretici örgütü ve ticaret arasındaki ya da üretici örgütü ve işleme süreci arasındaki iş birliğine ya da her ikisine dayanan, gıda zinciri kapsamında
yer alan organizasyonel yapılardır. Burada amaç, sözleşmeye dayalı üretim kuralları belirlemek ve marka ve ürünleri tanıtmak gibi kolektif çalışmalar planlamak
ve yürütmektir.
Associations of Producer Organisations:
APOs POs may establish APOs. In such cases, similar rules need to be followed. APOs act on specific topics, such as selling a bigger quantity of specific products, research and development at production or selling level. This horizontal cooperation needs to result in a benefit for the member of POs.
Inter Branch Organisation:
IBOs IBOs are organisational structures in the food chain, based on the cooperation between a POs and trade, or POs and processing or both. The aim is to establish collective projects like contractual production rules, promoting the brands and products.
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler tüm sektörlere kucak açıyor
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler ile ilgili OPD mevzuatı 2013 yılından bu yana tüm sektörlere açıktır. Meyve-sebze ya da şarap sektörü gibi pek çok sektörde ise kooperatifler/üretici örgütlerinin geçmişi uzun
yıllara dayanmaktadır. Destek önlemleri her bir sektörün kendi ihtiyaçları doğrultusunda özel olarak belirlenmektedir. Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri
ve Branşlar Arası Örgütler düzeyinde en çok desteklenen sektörlerden biri meyve-sebze sektörüdür.
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler, üreticilerin gelirini artırma ve gıda zinciri oluşturma konusunda oldukça başarılı araçlar olarak karşımıza
çıkmaktadır.
POs, APOs and IBOs for all sectors Since 2013 the CMO regulation for POs, APOs and IBOs is open for all sectors. In a lot of sectors like the fruit & vegetables sector, or the wine sector, many of cooperatives/POs already have a long history. For each sector, support measures are defined according to the need of the individual sector. One of the most supported sectors on the level of POs, APOs and IBOs is the fruit & vegetable sector.
POs, APOs and IBOs are quite successful tools in improving producers’ income and
establishing the food chain.
Referanslar ve linkler
References and links
Tarımsal ürün piyasalarına yönelik ortak bir piyasa düzeni oluşturan, AVRUPA
PARLAMENTOSU ve KONSEYİ’nin 1308/2013 sayılı, 17 Aralık 2013 tarihli
TÜZÜĞÜ (AB)
REGULATION (EU) No 1308/2013 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF
THE COUNCIL of 17 December 2013 establishing a common organisation of
the markets in agricultural products
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.
do?uri=OJ:L:2013:347:0671:0854:EN:PDF
Bijman, J. (2012). Support for Farmers’ Cooperatives (Üretici Kooperatiflerine
Destek); Nihai Rapor. Wageningen: Wageningen UR (Wageningen Üniversitesi
ve Araştırma Merkezi) https://ec.europa.eu/agriculture/external-studies/
support-farmers-coop_en
Lambrechts, Guy (2014). Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar
Arası Örgütler. Brüksel: Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı
Lambrechts, Guy (2014). Producer organisations, Associations of POs and
Interbranch Organisations. Brussels: Department of Agriculture and Fishery
Cordier, C. (2017) ICOP - Bizim Üretici Örgütümüz, Pom’Evasion. Fransa
Cordier, C. (2017) ICOP - Our Producer Organisation, Pom’Evasion. France
Jens Nannerup, J. (2015) ICOP - AB Denetiminden Sonra Danimarka’da
Kalkınma, Gasa Odense ve Piyasa Zorlukları. GASA Odense Frugt Grønt
A.m.b.a. Danimarka
Jens Nannerup, J. (2015) ICOP - Development in Denmark after the EU-Audit,
Gasa Odense and the market challenges. GASA Odense Frugt Grønt A.m.b.a.
Denmark
Claessens, G. (2010) – V.O.C. Pittem Belgium
Strazdina, E. (2013) ICOP – Yeni AB Üye Devletlerinde OPD’nin Uygulanması –
Letonya’dan bir deneyim raporu. Mūsmāju Dārzeņi. Letonya
Strazdina, E. (2013) ICOP – The implementation of the CMO in the new EUmember
states – an experience report from Latvia. Mūsmāju Dārzeņi. Latvia
Schlesser, A. (2012) ICOP – EAPO. Fransa Schlesser, A. (2012) ICOP – EAPO.
France
Klaassen, A. (2017) ICOP – Hollanda’da zincir entegrasyonu
Klaassen, A. (2017) ICOP – Chain integration in the Netherlands
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler hakkında
sektörel vaka çalışmaları için:
For sectoral case studies about POs, APOs, IBOs;
https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/externalstudies/
2012/support-farmers-coop/background-reports/sectoral-case.zip
S. Ciliberti, S., A. Frascarelli (2018). Tarımsal ürün-gıda arzı zincirinde kolektif
düzenlemeler: Tabacco Italia’daki branşlar arası organizasyon, Perugia, İtalya:
Perugia Üniversitesi
S. Ciliberti, S., A. Frascarelli (2018). Collective arrangements in the agro-food
supply chain: the case of the interbranch organization Tabacco Italia, Perugia,
Italy: University of Perugia
https://www.wageningenacademic.com/doi/10.3920/978-90-8686-844-5_15
Pom’Evasion – Fransa / Pom’Evasion – France http://www.select-fruit.com/
Gasa Odense – Danimarka / Gasa Odense – Denmark http://gasaodense.dk/
V.O.C. – Belçika / V.O.C. – Belgium http://voc-districhamp.be/en
Mūsmāju Dārzeņi - Litvanya / Mūsmāju Dārzeņi - Lithuania http://www.
musmajudarzeni.lv/index.php/en
DPA – Hollanda Üreticiler Birliği – Hollanda / Dutch Produce Association -
The Netherlands http://www.dpa.eu/en-us
Interfel – Fransa / Interfel – France www.interfel.com
ANM Group – Birleşik Krallık / ANM Group – United Kingdom www.
anmgroup.co.uk
Oviso – İspanya / Oviso – Spain www.ovisa.org
Friesland Campina – Hollanda / Friesland Campina – The Netherlands
https://www.frieslandcampina.com/en
San Isidro – İspanya / San Isidro – Spain http://www.sanisidrodeifontes.
com/?idioma=ing
Santo Wines – Yunanistan / Santo Wines – Greece https://www.
santowines.gr/en
KAYNAK: http://opdproje.org/Contents/Upload/docs/09052018_PO%20Brochure.pdf
AB’DEKİ ÜRETİCİ ÖRGÜTLERİ, ÜRETİCİ ÖRGÜTÜ BİRLİKLERİ VE BRANŞLAR ARASI ÖRGÜTLER
PRODUCER ORGANISATIONS (POs), ASSOCIATIONS (APOs) AND INTERBRANCH ORGANISATIONS (IBOs) IN THE EU
Giriş
1308/2013 sayılı AB Ortak Piyasa Düzeni (OPD) Mevzuatı, tarımsal üretimden tüketiciye kadar uzanan gıda zinciri içerisinde Üretici Örgütlerini, Üretici Örgütü
Birliklerini ve Branşlar Arası Örgütleri yapılandırmaya yardımcı olmaktadır.
OPD Mevzuatı kapsamında, tanınmış ve onaylanmış Üretici Örgütlerine,
Üretici Örgütü Birliklerine ve Branşlar Arası Örgütlere yönelik destek programları mevcuttur. Destek, üreticilerin gıda zinciri kapsamındaki müzakere pozisyonunu
güçlendirecek ve gelirlerini artıracak ya da en azından sabit tutacak şekilde
tarım sektörünün ölçeğini büyütmeyi amaçlamaktadır.
Introduction CMO Regulation (EU No 1308/2013) helps to structure POs, APOs and IBOs in the food chain from the agricultural production to the consumer. Under the CMO Regulation, support schemes are available for recognised POs, APOs and
IBOs. The support helps to increase the scale of the agricultural sector in a way
that the producers strengthen their negotiating position in the food chain
and improve or at least stabilise the income of the producers.
Üretici Örgütleri Mihenk Taşı Görevi Görüyor
Bir kooperatifin tanınıp onaylanması için, üreticilerin gönüllü inisiyatifiyle kurulmuş olması gerekir. İş planı (operasyonel programı) üreticilerin idaresinde olmalı ve üretici örgütü, üyeleri tarafından demokratik bir zeminde kontrol edilmelidir.
Üretici örgütünün minimum üye sayısı ya da pazarlanabilir üretimden elde edilen minimum ciro gibi tanınma kriterleri, Üye Devletteki yetkili makam tarafından belirlenir. Üretici örgütleri, piyasaya sürülen ürünlerin fiyatını ve miktarını belirler, üretim
miktarını talebe göre planlar, ürün kalitesini artırır ve ortaya çıkan yan ürünleri çevre dostu ve sürdürülebilir bir şekilde yönetir.
PO as Cornerstone In order to be recognised, the cooperative must be found on the
voluntary initiative of the producers. The business plan (operational program) must be ruled by the producers and the PO is controlled by the members of the PO on a democratical basis.
The recognition criteria are determined by the competent authority of the Member State such as the minimum number of members of the PO and the minimum turnover of marketable production. POs rule the prices and volumes of the products offered on
the market, plan the production which is based on the demand, improve the product quality, manage the byproducts on an environmental and sustainable way.
Üretici Örgütü Birlikleri:
Üretici örgütleri birlik kurabilir; bu durumda da benzer kurallar geçerlidir. Üretici örgütü birlikleri, belirli ürünlerin daha fazla satılması ve üretim ya da satışla ilgili araştırma geliştirme çalışmaları yapılması gibi daha spesifik konularda faaliyet gösterirler. Yatay iş birliğinin, üretici örgütünün üyelerine bir fayda sağlıyor olması gerekir.
Branşlar Arası Örgütler:
Branşlar Arası Örgütler, üretici örgütü ve ticaret arasındaki ya da üretici örgütü ve işleme süreci arasındaki iş birliğine ya da her ikisine dayanan, gıda zinciri kapsamında
yer alan organizasyonel yapılardır. Burada amaç, sözleşmeye dayalı üretim kuralları belirlemek ve marka ve ürünleri tanıtmak gibi kolektif çalışmalar planlamak ve yürütmektir.
Associations of Producer Organisations: APOs POs may establish APOs. In such
cases, similar rules need to be followed. APOs act on specific topics, such as selling a bigger quantity of specific products, research and development at production or selling level. This horizontal cooperation needs to result in a benefit for the member of POs.
Inter Branch Organisation: IBOs IBOs are organisational structures in the food chain,
based on the cooperation between a POs and trade, or POs and processing or both. The aim is to establish collective projects like contractual production rules, promoting the brands and products.
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler tüm sektörlere kucak açıyor
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler ile ilgili OPD mevzuatı 2013 yılından bu yana tüm sektörlere açıktır. Meyve-sebze ya da şarap sektörü gibi pek çok sektörde ise kooperatifler/üretici örgütlerinin geçmişi uzun
yıllara dayanmaktadır. Destek önlemleri her bir sektörün kendi ihtiyaçları doğrultusunda özel olarak belirlenmektedir. Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri
ve Branşlar Arası Örgütler düzeyinde en çok desteklenen sektörlerden biri meyve-sebze sektörüdür.
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler, üreticilerin gelirini artırma ve gıda zinciri oluşturma konusunda oldukça başarılı araçlar olarak karşımıza
çıkmaktadır.
POs, APOs and IBOs for all sectors Since 2013 the CMO regulation for POs, APOs and IBOs is open for all sectors. In a lot of sectors like the fruit & vegetables sector, or the wine sector, many of cooperatives/POs already have a long history. For each sector, support measures are defined according to the need of the individual sector. One of the most supported sectors on the level of POs, APOs and IBOs is the fruit & vegetable sector.
POs, APOs and IBOs are quite successful tools in improving producers’ income and
establishing the food chain.
Referanslar ve linkler
References and links
Tarımsal ürün piyasalarına yönelik ortak bir piyasa düzeni oluşturan, AVRUPA PARLAMENTOSU ve KONSEYİ’nin 1308/2013 sayılı, 17 Aralık 2013 tarihli TÜZÜĞÜ (AB) REGULATION (EU) No 1308/2013 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 17 December 2013 establishing a common organisation of the markets in agricultural products http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.
do?uri=OJ:L:2013:347:0671:0854:EN:PDF
Bijman, J. (2012). Support for Farmers’ Cooperatives (Üretici Kooperatiflerine
Destek); Nihai Rapor. Wageningen: Wageningen UR (Wageningen Üniversitesi
ve Araştırma Merkezi) https://ec.europa.eu/agriculture/external-studies/
support-farmers-coop_en Lambrechts, Guy (2014). Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler. Brüksel: Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı
Lambrechts, Guy (2014). Producer organisations, Associations of POs and
Interbranch Organisations. Brussels: Department of Agriculture and Fishery
Cordier, C. (2017) ICOP - Bizim Üretici Örgütümüz, Pom’Evasion. Fransa
Cordier, C. (2017) ICOP - Our Producer Organisation, Pom’Evasion. France
Jens Nannerup, J. (2015) ICOP - AB Denetiminden Sonra Danimarka’da
Kalkınma, Gasa Odense ve Piyasa Zorlukları. GASA Odense Frugt Grønt
A.m.b.a. Danimarka Jens Nannerup, J. (2015) ICOP - Development in Denmark after the EU-Audit, Gasa Odense and the market challenges. GASA Odense Frugt Grønt A.m.b.a. Denmark
Claessens, G. (2010) – V.O.C. Pittem Belgium
Strazdina, E. (2013) ICOP – Yeni AB Üye Devletlerinde OPD’nin Uygulanması –
Letonya’dan bir deneyim raporu. Mūsmāju Dārzeņi. Letonya
Strazdina, E. (2013) ICOP – The implementation of the CMO in the new EUmember
states – an experience report from Latvia. Mūsmāju Dārzeņi. Latvia
Schlesser, A. (2012) ICOP – EAPO. Fransa Schlesser, A. (2012) ICOP – EAPO.
France
Klaassen, A. (2017) ICOP – Hollanda’da zincir entegrasyonu
Klaassen, A. (2017) ICOP – Chain integration in the Netherlands
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler hakkında
sektörel vaka çalışmaları için:
For sectoral case studies about POs, APOs, IBOs;
https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/externalstudies/
2012/support-farmers-coop/background-reports/sectoral-case.zip
S. Ciliberti, S., A. Frascarelli (2018). Tarımsal ürün-gıda arzı zincirinde kolektif
düzenlemeler: Tabacco Italia’daki branşlar arası organizasyon, Perugia, İtalya:
Perugia Üniversitesi
S. Ciliberti, S., A. Frascarelli (2018). Collective arrangements in the agro-food
supply chain: the case of the interbranch organization Tabacco Italia, Perugia,
Italy: University of Perugia
https://www.wageningenacademic.com/doi/10.3920/978-90-8686-844-5_15
Pom’Evasion – Fransa / Pom’Evasion – France http://www.select-fruit.com/
Gasa Odense – Danimarka / Gasa Odense – Denmark http://gasaodense.dk/
V.O.C. – Belçika / V.O.C. – Belgium http://voc-districhamp.be/en
Mūsmāju Dārzeņi - Litvanya / Mūsmāju Dārzeņi - Lithuania http://www.
musmajudarzeni.lv/index.php/en
DPA – Hollanda Üreticiler Birliği – Hollanda / Dutch Produce Association -
The Netherlands http://www.dpa.eu/en-us
Interfel – Fransa / Interfel – France www.interfel.com
ANM Group – Birleşik Krallık / ANM Group – United Kingdom www.
anmgroup.co.uk
Oviso – İspanya / Oviso – Spain www.ovisa.org
Friesland Campina – Hollanda / Friesland Campina – The Netherlands
https://www.frieslandcampina.com/en
San Isidro – İspanya / San Isidro – Spain http://www.sanisidrodeifontes.
com/?idioma=ing
Santo Wines – Yunanistan / Santo Wines – Greece https://www.
santowines.gr/en
KAYNAK: http://opdproje.org/Contents/Upload/docs/09052018_PO%20Brochure.pdf
Giriş
1308/2013 sayılı AB Ortak Piyasa Düzeni (OPD) Mevzuatı, tarımsal üretimden tüketiciye kadar uzanan gıda zinciri içerisinde Üretici Örgütlerini, Üretici Örgütü
Birliklerini ve Branşlar Arası Örgütleri yapılandırmaya yardımcı olmaktadır.
OPD Mevzuatı kapsamında, tanınmış ve onaylanmış Üretici Örgütlerine,
Üretici Örgütü Birliklerine ve Branşlar Arası Örgütlere yönelik destek programları mevcuttur. Destek, üreticilerin gıda zinciri kapsamındaki müzakere pozisyonunu
güçlendirecek ve gelirlerini artıracak ya da en azından sabit tutacak şekilde
tarım sektörünün ölçeğini büyütmeyi amaçlamaktadır.
Introduction CMO Regulation (EU No 1308/2013) helps to structure POs, APOs and IBOs in the food chain from the agricultural production to the consumer. Under the CMO Regulation, support schemes are available for recognised POs, APOs and
IBOs. The support helps to increase the scale of the agricultural sector in a way
that the producers strengthen their negotiating position in the food chain
and improve or at least stabilise the income of the producers.
Üretici Örgütleri Mihenk Taşı Görevi Görüyor
Bir kooperatifin tanınıp onaylanması için, üreticilerin gönüllü inisiyatifiyle kurulmuş olması gerekir. İş planı (operasyonel programı) üreticilerin idaresinde olmalı ve üretici örgütü, üyeleri tarafından demokratik bir zeminde kontrol edilmelidir.
Üretici örgütünün minimum üye sayısı ya da pazarlanabilir üretimden elde edilen minimum ciro gibi tanınma kriterleri, Üye Devletteki yetkili makam tarafından belirlenir. Üretici örgütleri, piyasaya sürülen ürünlerin fiyatını ve miktarını belirler, üretim
miktarını talebe göre planlar, ürün kalitesini artırır ve ortaya çıkan yan ürünleri çevre dostu ve sürdürülebilir bir şekilde yönetir.
PO as Cornerstone In order to be recognised, the cooperative must be found on the
voluntary initiative of the producers. The business plan (operational program) must be ruled by the producers and the PO is controlled by the members of the PO on a democratical basis.
The recognition criteria are determined by the competent authority of the Member State such as the minimum number of members of the PO and the minimum turnover of marketable production. POs rule the prices and volumes of the products offered on
the market, plan the production which is based on the demand, improve the product quality, manage the byproducts on an environmental and sustainable way.
Üretici Örgütü Birlikleri:
Üretici örgütleri birlik kurabilir; bu durumda da benzer kurallar geçerlidir. Üretici örgütü birlikleri, belirli ürünlerin daha fazla satılması ve üretim ya da satışla ilgili araştırma geliştirme çalışmaları yapılması gibi daha spesifik konularda faaliyet gösterirler. Yatay iş birliğinin, üretici örgütünün üyelerine bir fayda sağlıyor olması gerekir.
Branşlar Arası Örgütler:
Branşlar Arası Örgütler, üretici örgütü ve ticaret arasındaki ya da üretici örgütü ve işleme süreci arasındaki iş birliğine ya da her ikisine dayanan, gıda zinciri kapsamında
yer alan organizasyonel yapılardır. Burada amaç, sözleşmeye dayalı üretim kuralları belirlemek ve marka ve ürünleri tanıtmak gibi kolektif çalışmalar planlamak ve yürütmektir.
Associations of Producer Organisations: APOs POs may establish APOs. In such
cases, similar rules need to be followed. APOs act on specific topics, such as selling a bigger quantity of specific products, research and development at production or selling level. This horizontal cooperation needs to result in a benefit for the member of POs.
Inter Branch Organisation: IBOs IBOs are organisational structures in the food chain,
based on the cooperation between a POs and trade, or POs and processing or both. The aim is to establish collective projects like contractual production rules, promoting the brands and products.
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler tüm sektörlere kucak açıyor
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler ile ilgili OPD mevzuatı 2013 yılından bu yana tüm sektörlere açıktır. Meyve-sebze ya da şarap sektörü gibi pek çok sektörde ise kooperatifler/üretici örgütlerinin geçmişi uzun
yıllara dayanmaktadır. Destek önlemleri her bir sektörün kendi ihtiyaçları doğrultusunda özel olarak belirlenmektedir. Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri
ve Branşlar Arası Örgütler düzeyinde en çok desteklenen sektörlerden biri meyve-sebze sektörüdür.
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler, üreticilerin gelirini artırma ve gıda zinciri oluşturma konusunda oldukça başarılı araçlar olarak karşımıza
çıkmaktadır.
POs, APOs and IBOs for all sectors Since 2013 the CMO regulation for POs, APOs and IBOs is open for all sectors. In a lot of sectors like the fruit & vegetables sector, or the wine sector, many of cooperatives/POs already have a long history. For each sector, support measures are defined according to the need of the individual sector. One of the most supported sectors on the level of POs, APOs and IBOs is the fruit & vegetable sector.
POs, APOs and IBOs are quite successful tools in improving producers’ income and
establishing the food chain.
Referanslar ve linkler
References and links
Tarımsal ürün piyasalarına yönelik ortak bir piyasa düzeni oluşturan, AVRUPA PARLAMENTOSU ve KONSEYİ’nin 1308/2013 sayılı, 17 Aralık 2013 tarihli TÜZÜĞÜ (AB) REGULATION (EU) No 1308/2013 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 17 December 2013 establishing a common organisation of the markets in agricultural products http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.
do?uri=OJ:L:2013:347:0671:0854:EN:PDF
Bijman, J. (2012). Support for Farmers’ Cooperatives (Üretici Kooperatiflerine
Destek); Nihai Rapor. Wageningen: Wageningen UR (Wageningen Üniversitesi
ve Araştırma Merkezi) https://ec.europa.eu/agriculture/external-studies/
support-farmers-coop_en Lambrechts, Guy (2014). Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler. Brüksel: Tarım ve Balıkçılık Bakanlığı
Lambrechts, Guy (2014). Producer organisations, Associations of POs and
Interbranch Organisations. Brussels: Department of Agriculture and Fishery
Cordier, C. (2017) ICOP - Bizim Üretici Örgütümüz, Pom’Evasion. Fransa
Cordier, C. (2017) ICOP - Our Producer Organisation, Pom’Evasion. France
Jens Nannerup, J. (2015) ICOP - AB Denetiminden Sonra Danimarka’da
Kalkınma, Gasa Odense ve Piyasa Zorlukları. GASA Odense Frugt Grønt
A.m.b.a. Danimarka Jens Nannerup, J. (2015) ICOP - Development in Denmark after the EU-Audit, Gasa Odense and the market challenges. GASA Odense Frugt Grønt A.m.b.a. Denmark
Claessens, G. (2010) – V.O.C. Pittem Belgium
Strazdina, E. (2013) ICOP – Yeni AB Üye Devletlerinde OPD’nin Uygulanması –
Letonya’dan bir deneyim raporu. Mūsmāju Dārzeņi. Letonya
Strazdina, E. (2013) ICOP – The implementation of the CMO in the new EUmember
states – an experience report from Latvia. Mūsmāju Dārzeņi. Latvia
Schlesser, A. (2012) ICOP – EAPO. Fransa Schlesser, A. (2012) ICOP – EAPO.
France
Klaassen, A. (2017) ICOP – Hollanda’da zincir entegrasyonu
Klaassen, A. (2017) ICOP – Chain integration in the Netherlands
Üretici Örgütleri, Üretici Örgütü Birlikleri ve Branşlar Arası Örgütler hakkında
sektörel vaka çalışmaları için:
For sectoral case studies about POs, APOs, IBOs;
https://ec.europa.eu/agriculture/sites/agriculture/files/externalstudies/
2012/support-farmers-coop/background-reports/sectoral-case.zip
S. Ciliberti, S., A. Frascarelli (2018). Tarımsal ürün-gıda arzı zincirinde kolektif
düzenlemeler: Tabacco Italia’daki branşlar arası organizasyon, Perugia, İtalya:
Perugia Üniversitesi
S. Ciliberti, S., A. Frascarelli (2018). Collective arrangements in the agro-food
supply chain: the case of the interbranch organization Tabacco Italia, Perugia,
Italy: University of Perugia
https://www.wageningenacademic.com/doi/10.3920/978-90-8686-844-5_15
Pom’Evasion – Fransa / Pom’Evasion – France http://www.select-fruit.com/
Gasa Odense – Danimarka / Gasa Odense – Denmark http://gasaodense.dk/
V.O.C. – Belçika / V.O.C. – Belgium http://voc-districhamp.be/en
Mūsmāju Dārzeņi - Litvanya / Mūsmāju Dārzeņi - Lithuania http://www.
musmajudarzeni.lv/index.php/en
DPA – Hollanda Üreticiler Birliği – Hollanda / Dutch Produce Association -
The Netherlands http://www.dpa.eu/en-us
Interfel – Fransa / Interfel – France www.interfel.com
ANM Group – Birleşik Krallık / ANM Group – United Kingdom www.
anmgroup.co.uk
Oviso – İspanya / Oviso – Spain www.ovisa.org
Friesland Campina – Hollanda / Friesland Campina – The Netherlands
https://www.frieslandcampina.com/en
San Isidro – İspanya / San Isidro – Spain http://www.sanisidrodeifontes.
com/?idioma=ing
Santo Wines – Yunanistan / Santo Wines – Greece https://www.
santowines.gr/en
KAYNAK: http://opdproje.org/Contents/Upload/docs/09052018_PO%20Brochure.pdf
An overview of cooperatives in Turkey
Nedret Durutan
Okan Cüneyt Okan
A. HISTORY OF COOPERATIVE MOVEMENT IN TURKEY 1. The literature pertaining to cooperatives and other forms of farmers’ organizations claim the following movements and/or events as having paved the way to their development in Turkey: the Ahi movement (12th Century; ii) Country Chests (19th Century), and iii) Fig Producers Movement (19th Century). Ahi Movement in pre-Ottoman Era 2. Some scholars consider an Ahi Organization as the first representative of the cooperatives movement in pre-Turkish Republic in Anatolia. Ahi Evran, a master leather craftsman, Turkish scholar, economist and a revered religious figure lived in Central Anatolia during 1172-1261. He was the patron of a tanner’s guild and founder of the Ahi (meaning “brotherhood”) organization based on a set of moral, economic, social and political values (Figure 1). “Peaceful relations between the rich and the poor, the producer and consume r, the labor and capital, the nation and the state” were the basic aspects of the Ahi social system. Members were completely opposed to any oppression of the weak/poor by the powerful as well as against unjust and illegal gains from economic activities. The organization had well established principles for membership, protecting the consumers’ and producers’ rights, trade (raw material provision and sale), pricing, marketing, production planning in terms of quality and quantity, educating youth in professional skills and trade ethics. “Fairness” also appeared to be one of the guiding principle.
http://www.fao.org/3/a-ar427e.pdf
Okan Cüneyt Okan
A. HISTORY OF COOPERATIVE MOVEMENT IN TURKEY 1. The literature pertaining to cooperatives and other forms of farmers’ organizations claim the following movements and/or events as having paved the way to their development in Turkey: the Ahi movement (12th Century; ii) Country Chests (19th Century), and iii) Fig Producers Movement (19th Century). Ahi Movement in pre-Ottoman Era 2. Some scholars consider an Ahi Organization as the first representative of the cooperatives movement in pre-Turkish Republic in Anatolia. Ahi Evran, a master leather craftsman, Turkish scholar, economist and a revered religious figure lived in Central Anatolia during 1172-1261. He was the patron of a tanner’s guild and founder of the Ahi (meaning “brotherhood”) organization based on a set of moral, economic, social and political values (Figure 1). “Peaceful relations between the rich and the poor, the producer and consume r, the labor and capital, the nation and the state” were the basic aspects of the Ahi social system. Members were completely opposed to any oppression of the weak/poor by the powerful as well as against unjust and illegal gains from economic activities. The organization had well established principles for membership, protecting the consumers’ and producers’ rights, trade (raw material provision and sale), pricing, marketing, production planning in terms of quality and quantity, educating youth in professional skills and trade ethics. “Fairness” also appeared to be one of the guiding principle.
http://www.fao.org/3/a-ar427e.pdf
1163 SAYILI KOOPERATİFLER KANUNU'NA GÖRE OLAĞAN GENEL KURUL TOPLANTISININ YAPILMAMASI HALİNDE CEZAİ SORUMLULUK KALDIRILDI MI?
Ümit IŞIK
Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Özet
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'na tabi kooperatiflerde bütün ortakları temsil eden en yetkili organ genel kuruldur.
Kooperatif genel kurulu her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yılda bir defa olmak üzere olağan ve ihtiyaç duyulduğunda ise her zaman olağanüstü olarak toplanmaktadır. 1163 sayılı Kanunun 45'inci maddesinin eski haline göre olağan toplantının her yıl hesap devresi sonundan itibaren altı ay içinde yapılması zorunludur.
Olağan genel kurulun yönetim kurulu üyelerince belirlenen sürede çağrılmaması halinde anılan Kanunun Ek 2'nci maddesi uyarınca cezai sorumluluk öngörülmüştür. 01.07.2017 tarihli ve 30111 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7033 sayılı "Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 9'uncu maddesi ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 45'inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen hükümle kooperatifçe üç hesap dönemine ait genel kurul toplantılarının birleştirilerek yapılma imkânı sağlanmıştır.
1. Giriş
Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif denilmektedir.
Kooperatifin en yetkili organı bütün ortakları temsil eden genel kuruldur. Genel kurul, kooperatife ilişkin, anasözleşmeyi değiştirmek, yönetim kurulu ve denetçiler kurulu üyeleriyle gerektiğinde tasfiye kurulunu seçmek, yönetim ve denetçiler kurullarını ibra etmek gibi yetkileri kullanmaktadır.
Bu yetkilerin kullanılması için 1163 sayılı Kanunda, genel kurulların olağan ve gerektiğinde olağanüstü olarak toplanabilmesi düzenlenmiştir.
1163 sayılı Kanunda olağan genel kurul toplantısının her yıl yapılmasını öngörülmüş ve yapılmaması halinde ise yönetim kurulu üyeleri hakkında cezai sorumluluk getirilmiştir.
Bu yazımızda 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 45'inci maddesinde yapılan değişikliğin, her yıl olağan genel kurul toplantısını yapmakla yükümlü olan yönetim kurulu üyelerinin cezai sorumluluğuna etkileri ele alınmıştır.
2.Kooperatif Olağan Genel Kurul Toplantısı ve Yapılmamasının Sonuçları
1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 7'nci maddesine göre Kooperatif ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Kooperatifin organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulundan (denetçi) oluşmaktadır.
Kooperatif genel kurulu tüm ortakların temsil edildiği ve Kooperatifin faaliyetleriyle ilgili olarak önemli kararların alındığı en yetkili organdır. Bu organda alınan kararlar toplantıya katılmasa bile bütün ortakları bağlamaktadır.
Genel kurul toplantıları, özellikle kooperatif yönetim kurullarının iş ve işlemlerinin denetiminde ve kooperatif faaliyetlerini etkilemede ve yönlendirmede önemli bir rol oynamaktadır.
Bu nedenle de Kanun (eski haliyle) kooperatif faaliyetlerine katılabilme ve zamanında bilgi sahibi olabilme adına genel kurulun her yıl olağan olarak toplanmasını öngörmüştür.
Yapı kooperatiflerinin genel kurul toplantıları hariç olmak üzere üç ay evvel ortak olmayanlar hariç her ortak genel kurula katılma hakkına sahiptir.
Kooperatif anasözleşmesinde özel bir hüküm olmaması halinde genel kurul, kooperatifi temsile yetkililer tarafından imzalanan taahhütlü mektuplarla veya mahalli gazete ile köylerde ise yazılı olarak imza karşılığı toplantıya çağrılır.
1163 sayılı Kanunun 43'üncü maddesine göre,
- Yönetim kurulu veya anasözleşme ile bu hususta yetkili kılınan diğer bir organ,
- Gerektiğinde denetçiler kurulu,
- Ortağı olduğu üst birlik ve
- Tasfiye memurları
genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptirler.
Ancak genel kurul yukarıda belirtildiği şekilde toplanamadığı takdirde ilgili bakanlık genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptir.
Öte yandan Kanunun 44'üncü maddesine göre, dört ortaktan az olmamak kaydıyla ortak sayısının en az onda birinin isteği üzerine genel kurul toplantıya çağrılabilmektedir.
Yönetim Kurulu bu isteği en az on gün içinde yerine getirmediği takdirde, istek sahiplerinin müracaatı üzerine veya doğrudan doğruya ilgili Bakanlık tarafından genel kurul toplantıya çağrılabilir.
Çağrılmadığı takdirde istek sahipleri mahalli mahkemeye başvurarak Genel Kurulu bizzat toplantıya çağırma müsaadesini alabilirler.
1163 sayılı Kanunun, 7033 sayılı Kanunun 9'uncu maddesiyle değiştirilmeden önceki 45 inci maddesinde aynen;
"Genel kurul olağan ve gerektiğinde olağanüstü olarak toplanır. Olağan toplantının her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur."
denilmektedir.
Buna göre hesap devresi takvim yılı olan bir kooperatif, takip eden yılın Haziran ayının sonuna kadar olağan genel kurul toplantısını yapmak zorundadır.
Bu zorunluluğa uyulmaması halinde ise 1163 sayılı Kanunun Ek 2'nci maddesinde düzenlenen cezaya muhatap kalınacaktır.
Kanunun "Cezai Sorumluluk" başlıklı anılan maddesi aynen;
"(...)
2. Genel kurulu olağan toplantıya çağırmayan yönetim kurulu üyeleri ile 2'nci maddenin dördüncü fıkrasına, 8'inci maddenin ikinci fıkrasına, 16'ncı maddenin birinci fıkrasına, 66'ncı maddenin ikinci fıkrasına ve 90'ıncı maddenin üçüncü fıkrasına aykırı hareket eden kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri altı aya kadar hapis ve otuz günden üçyüz güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılırlar.
(...)"
şeklindedir.
Ayrıca aynı maddeye göre, ilgili bakanlık, kooperatifler ve üst kuruluşlarının yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile memurları hakkında görevlerine ilişkin olarak işledikleri suçlardan dolayı açılan kamu davalarına katılma talebinde bulunabilecektir.
01.07.2017 tarihli ve 30111 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7033 sayılı "Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 9'uncu maddesi ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 45'inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen cümle ile değişiklik yapılmıştır.
Anılan madde aynen;
"Genel kurul olağan ve gerektiğinde olağanüstü olarak toplanır. Olağan toplantının her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur. (Ek cümle:18/6/2017-7033/9 md.)
Ancak, usul ve esasları ilgili Bakanlıkça yapılacak düzenlemede gösterilmek üzere; kooperatif üst kuruluşuna ortak olunması ve genel kurul toplantısının gündemine konuyla ilgili madde konulması şartıyla, olağan genel kurul toplantıları en fazla üç hesap dönemini kapsayacak şekilde ve birleştirilerek yapılabilir."
şeklindedir.
1163 sayılı Kanunun 45'inci maddesinin 1'inci fıkrasına eklenen cümle ile olağan genel kurul toplantılarının her yıl yapılma zorunluluğu kaldırıldığından hesap dönemi takvim yılı olan bir kooperatifin, takip eden yılın Haziran ayının son gününe kadar olağan genel kurul toplantısı yapmaması halinde doğrudan bir ceza yaptırımı söz konusu olmayacaktır.
Ancak cezai sorumluluğun ortadan kalkabilmesi için 1163 sayılı Kanunun değişik 45'inci maddesine göre usul ve esasları ilgili Bakanlıkça yapılacak düzenlemede gösterilmek üzere;
- Kooperatif üst kuruluşuna ortak olunması ve
- Genel kurul toplantısının gündemine konuyla ilgili madde konulması,
şartlarının birlikte yerine getirilmesi gerekecektir.
Bu şartlar yerine getirilmek kaydıyla, olağan genel kurul toplantıları en fazla üç hesap dönemini kapsayacak şekilde ve birleştirilerek yapılabilecektir. Bu yöndeki usul ve esaslar Bakanlıkça yapılacak düzenlemede gösterilecek olmakla birlikte, kanaatimizce, bu yönde gündeme konulacak madde gelecek yıllara ait genel kurul toplantılarına ilişkin olmalıdır.
Bu cümleden olmak üzere 3 yıl olağan genel kurul toplantısı yapılmayarak üçüncü yıl sonunda bu yönde karar alınması cezai sorumluluğu kaldırmayacaktır. Öte yandan genel kurul toplantısının gündemine konuyla ilgili madde konulması, şartın yerine getirildiği anlamına gelmeyecektir. Bu gündem maddesinin Kanunda belirtilen karar alma nisapları ile kabul edilmesi gerekecektir. Genel kurulun bu yöndeki gündem maddesini kabul etmemesi halinde mevcut uygulamaya devam edilecektir.
Yeni düzenlemeye göre yukarıda yer verilen şartların yerine getirilmesi halinde her yıl olağan genel kurul toplantısı yapılması zorunluluğu ortadan kalkmakta ve buna bağlı olarak örneğin hesap dönemi takvim yılı olan kooperatiflerin 01 Ocak-30 haziran döneminde olağan genel kurul toplantısını yapmaması halinde herhangi bir cezai yaptırım söz konusu olmayacaktır.
Ancak 3'üncü yılın sonundan itibaren haziran ayı sonuna kadar olağan genel kurulunun yapılmamış olması halinde 01 Temmuz itibariyle suç oluşmuş olacak ve 1163 sayılı Kanunun 2'nci Ek Maddesinin 2'nci fıkrası uyarınca cezai sorumluluk hali ortaya çıkacaktır.
Öte yandan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun, 23.1.2008 günlü, 5728 sayılı Kanunun 340 ıncı maddesiyle değiştirilen ek 2. maddesinin (2) numaralı fıkrasının Anayasa'nın 2, 10, 13 ve 48 inci maddelerine aykırılığı ileri sürülerek iptaline karar verilmesi istemli açılan E.2013/128 sayılı davada, Anayasa Mahkemesinin vermiş olduğu K.2014/66 sayılı ve 27.03.2014 tarihli kararda, "Genel kurulu olağan toplantıya çağırmayan yönetim kurulu üyeleri ile." ibaresinin Anayasa'ya aykırı olmadığına ve itirazın reddine karar verildiğini belirtmekte fayda görülmüştür.
Yönetim kurulu üyelerinin, olağan genel kurulu zamanında toplantıya çağırmaması nedeniyle 1163 sayılı Kanunun Ek 2 nci maddesi uyarınca ceza almaları durumunda, herhangi bir kooperatifte yönetim kurulu üyeliği de yapılamayacaktır.
Zira anılan Kanunun "Üyelik şartları ve ücret" başlıklı 56'ncı maddesinin 1'inci fıkrasının 3 nolu bendinde aynen;
"(Değişik: 23/1/2008-5728/338 md.) Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, (') zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da bu Kanun hükümlerine göre mahkum olmamak"
şartı bulunmaktadır.
Dolayısıyla 1163 sayılı Kanun hükümlerine göre mahkum olan bir kişi, kooperatif yönetim kurulu üyesi olma şartlarından birisini kaybetmiş olacağından yönetim kurulu üyesi olması veya üyeliğe devam etmesi mümkün olmayacaktır.
3. Sonuç
1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre faaliyet gösteren kooperatiflerin en yetkili organı, kooperatife ilişkin önemli kararların alındığı ve yönetim kurulunun denetimin yapılmasının sağlandığı genel kurul olup Kooperatif ortaklarının katılımıyla oluşmaktadır.
1163 sayılı Kanuna göre genel kurullar her yıl olağan ve gerektiğinde olağanüstü olarak toplanmaktadır. Olağan genel kurulun toplanması adına gerekli usulü işlemlerin yapılması yönetim kurulunun görevleri arasındadır.
01.07.2017 tarihli ve 30111 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7033 sayılı "Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 9'uncu maddesi ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 45'inci maddesinde yapılan değişikliğe kadar hesap dönemi takvim yılı olan kooperatiflerin, olağan genel kurul toplantılarını her yıl Haziran aynının sonuna kadar yapmaları zorunlu iken yapılan değişiklikle üç yıla ait olağan genel kurul toplantısının birleştirilerek yapılma imkânı getirilmiştir.
Bu değişikliğe bağlı olarak gerekli şartları sağlayan kooperatiflerin olağan genel kurul toplantılarını her yıl yapma zorunluluğu kalkmıştır. Olağan genel kurul toplantısının Haziran ayının sonuna kadar yapılmamasına bağlanan cezai sorumluk da 1163 sayılı Kanunun değişik 45'inci maddesinde belirtilen koşulları sağlayan kooperatiflerin yönetim kurulu açısından 3'üncü yıl sonundan itibaren ortaya çıkacaktır.
Bu hale göre, kooperatif üst kuruluşuna ortak olunması ve genel kurul toplantısının gündemine konuyla ilgili madde konularak bu gündem maddesinin kabul edilmesi şartlarının birlikte gerçekleşmesi halinde olağan genel kurul toplantıları en fazla üç hesap dönemini kapsayacak şekilde ve birleştirilerek yapılabilecektir.
Şartları yerine getiren kooperatiflerin 3 üncü yılın Haziran ayının sonuna kadar olağan genel kurul toplantısını yapmaması ise cezai sorumluğu gerektirecektir.
Kaynakça
-1163 sayılı "Kooperatifler Kanunu"
-7033 sayılı "Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"
-Anayasa Mahkemesinin E.2013/128, K.2014/66 sayılı ve 27.03.2014 tarihli kararı
https://www.kutso.org.tr/wp-content/uploads/2018/03/HUKUK-M%C3%9C%C5%9EAV%C4%B0RL%C4%B0%C4%9E%C4%B0-B%C4%B0LG%C4%B0LEND%C4%B0RME-NOTLARI-2018-OCAK-.doc
Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Özet
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'na tabi kooperatiflerde bütün ortakları temsil eden en yetkili organ genel kuruldur.
Kooperatif genel kurulu her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yılda bir defa olmak üzere olağan ve ihtiyaç duyulduğunda ise her zaman olağanüstü olarak toplanmaktadır. 1163 sayılı Kanunun 45'inci maddesinin eski haline göre olağan toplantının her yıl hesap devresi sonundan itibaren altı ay içinde yapılması zorunludur.
Olağan genel kurulun yönetim kurulu üyelerince belirlenen sürede çağrılmaması halinde anılan Kanunun Ek 2'nci maddesi uyarınca cezai sorumluluk öngörülmüştür. 01.07.2017 tarihli ve 30111 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7033 sayılı "Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 9'uncu maddesi ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 45'inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen hükümle kooperatifçe üç hesap dönemine ait genel kurul toplantılarının birleştirilerek yapılma imkânı sağlanmıştır.
1. Giriş
Tüzel kişiliği haiz olmak üzere ortaklarının belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklara kooperatif denilmektedir.
Kooperatifin en yetkili organı bütün ortakları temsil eden genel kuruldur. Genel kurul, kooperatife ilişkin, anasözleşmeyi değiştirmek, yönetim kurulu ve denetçiler kurulu üyeleriyle gerektiğinde tasfiye kurulunu seçmek, yönetim ve denetçiler kurullarını ibra etmek gibi yetkileri kullanmaktadır.
Bu yetkilerin kullanılması için 1163 sayılı Kanunda, genel kurulların olağan ve gerektiğinde olağanüstü olarak toplanabilmesi düzenlenmiştir.
1163 sayılı Kanunda olağan genel kurul toplantısının her yıl yapılmasını öngörülmüş ve yapılmaması halinde ise yönetim kurulu üyeleri hakkında cezai sorumluluk getirilmiştir.
Bu yazımızda 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 45'inci maddesinde yapılan değişikliğin, her yıl olağan genel kurul toplantısını yapmakla yükümlü olan yönetim kurulu üyelerinin cezai sorumluluğuna etkileri ele alınmıştır.
2.Kooperatif Olağan Genel Kurul Toplantısı ve Yapılmamasının Sonuçları
1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 7'nci maddesine göre Kooperatif ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. Kooperatifin organları genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kurulundan (denetçi) oluşmaktadır.
Kooperatif genel kurulu tüm ortakların temsil edildiği ve Kooperatifin faaliyetleriyle ilgili olarak önemli kararların alındığı en yetkili organdır. Bu organda alınan kararlar toplantıya katılmasa bile bütün ortakları bağlamaktadır.
Genel kurul toplantıları, özellikle kooperatif yönetim kurullarının iş ve işlemlerinin denetiminde ve kooperatif faaliyetlerini etkilemede ve yönlendirmede önemli bir rol oynamaktadır.
Bu nedenle de Kanun (eski haliyle) kooperatif faaliyetlerine katılabilme ve zamanında bilgi sahibi olabilme adına genel kurulun her yıl olağan olarak toplanmasını öngörmüştür.
Yapı kooperatiflerinin genel kurul toplantıları hariç olmak üzere üç ay evvel ortak olmayanlar hariç her ortak genel kurula katılma hakkına sahiptir.
Kooperatif anasözleşmesinde özel bir hüküm olmaması halinde genel kurul, kooperatifi temsile yetkililer tarafından imzalanan taahhütlü mektuplarla veya mahalli gazete ile köylerde ise yazılı olarak imza karşılığı toplantıya çağrılır.
1163 sayılı Kanunun 43'üncü maddesine göre,
- Yönetim kurulu veya anasözleşme ile bu hususta yetkili kılınan diğer bir organ,
- Gerektiğinde denetçiler kurulu,
- Ortağı olduğu üst birlik ve
- Tasfiye memurları
genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptirler.
Ancak genel kurul yukarıda belirtildiği şekilde toplanamadığı takdirde ilgili bakanlık genel kurulu toplantıya çağırma yetkisine sahiptir.
Öte yandan Kanunun 44'üncü maddesine göre, dört ortaktan az olmamak kaydıyla ortak sayısının en az onda birinin isteği üzerine genel kurul toplantıya çağrılabilmektedir.
Yönetim Kurulu bu isteği en az on gün içinde yerine getirmediği takdirde, istek sahiplerinin müracaatı üzerine veya doğrudan doğruya ilgili Bakanlık tarafından genel kurul toplantıya çağrılabilir.
Çağrılmadığı takdirde istek sahipleri mahalli mahkemeye başvurarak Genel Kurulu bizzat toplantıya çağırma müsaadesini alabilirler.
1163 sayılı Kanunun, 7033 sayılı Kanunun 9'uncu maddesiyle değiştirilmeden önceki 45 inci maddesinde aynen;
"Genel kurul olağan ve gerektiğinde olağanüstü olarak toplanır. Olağan toplantının her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur."
denilmektedir.
Buna göre hesap devresi takvim yılı olan bir kooperatif, takip eden yılın Haziran ayının sonuna kadar olağan genel kurul toplantısını yapmak zorundadır.
Bu zorunluluğa uyulmaması halinde ise 1163 sayılı Kanunun Ek 2'nci maddesinde düzenlenen cezaya muhatap kalınacaktır.
Kanunun "Cezai Sorumluluk" başlıklı anılan maddesi aynen;
"(...)
2. Genel kurulu olağan toplantıya çağırmayan yönetim kurulu üyeleri ile 2'nci maddenin dördüncü fıkrasına, 8'inci maddenin ikinci fıkrasına, 16'ncı maddenin birinci fıkrasına, 66'ncı maddenin ikinci fıkrasına ve 90'ıncı maddenin üçüncü fıkrasına aykırı hareket eden kooperatif ve üst kuruluşlarının yönetim kurulu üyeleri altı aya kadar hapis ve otuz günden üçyüz güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılırlar.
(...)"
şeklindedir.
Ayrıca aynı maddeye göre, ilgili bakanlık, kooperatifler ve üst kuruluşlarının yönetim ve denetim kurulu üyeleri ile memurları hakkında görevlerine ilişkin olarak işledikleri suçlardan dolayı açılan kamu davalarına katılma talebinde bulunabilecektir.
01.07.2017 tarihli ve 30111 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7033 sayılı "Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 9'uncu maddesi ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 45'inci maddesinin birinci fıkrasına eklenen cümle ile değişiklik yapılmıştır.
Anılan madde aynen;
"Genel kurul olağan ve gerektiğinde olağanüstü olarak toplanır. Olağan toplantının her hesap devresi sonundan itibaren 6 ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur. (Ek cümle:18/6/2017-7033/9 md.)
Ancak, usul ve esasları ilgili Bakanlıkça yapılacak düzenlemede gösterilmek üzere; kooperatif üst kuruluşuna ortak olunması ve genel kurul toplantısının gündemine konuyla ilgili madde konulması şartıyla, olağan genel kurul toplantıları en fazla üç hesap dönemini kapsayacak şekilde ve birleştirilerek yapılabilir."
şeklindedir.
1163 sayılı Kanunun 45'inci maddesinin 1'inci fıkrasına eklenen cümle ile olağan genel kurul toplantılarının her yıl yapılma zorunluluğu kaldırıldığından hesap dönemi takvim yılı olan bir kooperatifin, takip eden yılın Haziran ayının son gününe kadar olağan genel kurul toplantısı yapmaması halinde doğrudan bir ceza yaptırımı söz konusu olmayacaktır.
Ancak cezai sorumluluğun ortadan kalkabilmesi için 1163 sayılı Kanunun değişik 45'inci maddesine göre usul ve esasları ilgili Bakanlıkça yapılacak düzenlemede gösterilmek üzere;
- Kooperatif üst kuruluşuna ortak olunması ve
- Genel kurul toplantısının gündemine konuyla ilgili madde konulması,
şartlarının birlikte yerine getirilmesi gerekecektir.
Bu şartlar yerine getirilmek kaydıyla, olağan genel kurul toplantıları en fazla üç hesap dönemini kapsayacak şekilde ve birleştirilerek yapılabilecektir. Bu yöndeki usul ve esaslar Bakanlıkça yapılacak düzenlemede gösterilecek olmakla birlikte, kanaatimizce, bu yönde gündeme konulacak madde gelecek yıllara ait genel kurul toplantılarına ilişkin olmalıdır.
Bu cümleden olmak üzere 3 yıl olağan genel kurul toplantısı yapılmayarak üçüncü yıl sonunda bu yönde karar alınması cezai sorumluluğu kaldırmayacaktır. Öte yandan genel kurul toplantısının gündemine konuyla ilgili madde konulması, şartın yerine getirildiği anlamına gelmeyecektir. Bu gündem maddesinin Kanunda belirtilen karar alma nisapları ile kabul edilmesi gerekecektir. Genel kurulun bu yöndeki gündem maddesini kabul etmemesi halinde mevcut uygulamaya devam edilecektir.
Yeni düzenlemeye göre yukarıda yer verilen şartların yerine getirilmesi halinde her yıl olağan genel kurul toplantısı yapılması zorunluluğu ortadan kalkmakta ve buna bağlı olarak örneğin hesap dönemi takvim yılı olan kooperatiflerin 01 Ocak-30 haziran döneminde olağan genel kurul toplantısını yapmaması halinde herhangi bir cezai yaptırım söz konusu olmayacaktır.
Ancak 3'üncü yılın sonundan itibaren haziran ayı sonuna kadar olağan genel kurulunun yapılmamış olması halinde 01 Temmuz itibariyle suç oluşmuş olacak ve 1163 sayılı Kanunun 2'nci Ek Maddesinin 2'nci fıkrası uyarınca cezai sorumluluk hali ortaya çıkacaktır.
Öte yandan 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun, 23.1.2008 günlü, 5728 sayılı Kanunun 340 ıncı maddesiyle değiştirilen ek 2. maddesinin (2) numaralı fıkrasının Anayasa'nın 2, 10, 13 ve 48 inci maddelerine aykırılığı ileri sürülerek iptaline karar verilmesi istemli açılan E.2013/128 sayılı davada, Anayasa Mahkemesinin vermiş olduğu K.2014/66 sayılı ve 27.03.2014 tarihli kararda, "Genel kurulu olağan toplantıya çağırmayan yönetim kurulu üyeleri ile." ibaresinin Anayasa'ya aykırı olmadığına ve itirazın reddine karar verildiğini belirtmekte fayda görülmüştür.
Yönetim kurulu üyelerinin, olağan genel kurulu zamanında toplantıya çağırmaması nedeniyle 1163 sayılı Kanunun Ek 2 nci maddesi uyarınca ceza almaları durumunda, herhangi bir kooperatifte yönetim kurulu üyeliği de yapılamayacaktır.
Zira anılan Kanunun "Üyelik şartları ve ücret" başlıklı 56'ncı maddesinin 1'inci fıkrasının 3 nolu bendinde aynen;
"(Değişik: 23/1/2008-5728/338 md.) Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, (') zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından ya da bu Kanun hükümlerine göre mahkum olmamak"
şartı bulunmaktadır.
Dolayısıyla 1163 sayılı Kanun hükümlerine göre mahkum olan bir kişi, kooperatif yönetim kurulu üyesi olma şartlarından birisini kaybetmiş olacağından yönetim kurulu üyesi olması veya üyeliğe devam etmesi mümkün olmayacaktır.
3. Sonuç
1163 sayılı Kooperatifler Kanununa göre faaliyet gösteren kooperatiflerin en yetkili organı, kooperatife ilişkin önemli kararların alındığı ve yönetim kurulunun denetimin yapılmasının sağlandığı genel kurul olup Kooperatif ortaklarının katılımıyla oluşmaktadır.
1163 sayılı Kanuna göre genel kurullar her yıl olağan ve gerektiğinde olağanüstü olarak toplanmaktadır. Olağan genel kurulun toplanması adına gerekli usulü işlemlerin yapılması yönetim kurulunun görevleri arasındadır.
01.07.2017 tarihli ve 30111 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7033 sayılı "Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un 9'uncu maddesi ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanununun 45'inci maddesinde yapılan değişikliğe kadar hesap dönemi takvim yılı olan kooperatiflerin, olağan genel kurul toplantılarını her yıl Haziran aynının sonuna kadar yapmaları zorunlu iken yapılan değişiklikle üç yıla ait olağan genel kurul toplantısının birleştirilerek yapılma imkânı getirilmiştir.
Bu değişikliğe bağlı olarak gerekli şartları sağlayan kooperatiflerin olağan genel kurul toplantılarını her yıl yapma zorunluluğu kalkmıştır. Olağan genel kurul toplantısının Haziran ayının sonuna kadar yapılmamasına bağlanan cezai sorumluk da 1163 sayılı Kanunun değişik 45'inci maddesinde belirtilen koşulları sağlayan kooperatiflerin yönetim kurulu açısından 3'üncü yıl sonundan itibaren ortaya çıkacaktır.
Bu hale göre, kooperatif üst kuruluşuna ortak olunması ve genel kurul toplantısının gündemine konuyla ilgili madde konularak bu gündem maddesinin kabul edilmesi şartlarının birlikte gerçekleşmesi halinde olağan genel kurul toplantıları en fazla üç hesap dönemini kapsayacak şekilde ve birleştirilerek yapılabilecektir.
Şartları yerine getiren kooperatiflerin 3 üncü yılın Haziran ayının sonuna kadar olağan genel kurul toplantısını yapmaması ise cezai sorumluğu gerektirecektir.
Kaynakça
-1163 sayılı "Kooperatifler Kanunu"
-7033 sayılı "Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"
-Anayasa Mahkemesinin E.2013/128, K.2014/66 sayılı ve 27.03.2014 tarihli kararı
https://www.kutso.org.tr/wp-content/uploads/2018/03/HUKUK-M%C3%9C%C5%9EAV%C4%B0RL%C4%B0%C4%9E%C4%B0-B%C4%B0LG%C4%B0LEND%C4%B0RME-NOTLARI-2018-OCAK-.doc
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)