- Yevmiye defteri
- Defteri Kebir
- Envanter defteri
- Genel kurul toplantı ve müzakere defteri
- Yönetim kurulu karar defteri
- Pay (Ortaklar) defteri
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanuna Göre Faaliyet Dönemi 1/1-31/12 olan Kooperatifler için Ticari Defterlerin Açılış ve Kapanış Onaylarına İlişkin Tablo:
Türk Ticaret Kanununun 64’üncü maddesine göre ticari defterlerin tasdik işlemleri aşağıdaki şekilde yaptırılır:
TTK’ ya yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri açılış onayları kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır.
Bu defterlerden yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve yönetim kurulu karar defterinin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır. Örneğin iş yılı olarak 1 Ocak-31 Aralık tarihlerini belirleyen kooperatiflerde 2014 yılı defterlerinin açılış tasdikinin 31 Aralık 2013 tarihine kadar yapılması zorunludur.
Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yapılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir.
Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayı sonuna kadar notere yaptırılır. Örneğin iş yılı olarak 1 Ocak-31 Aralık tarihlerini belirleyen kooperatiflerde 2013 yılı yönetim kurulu karar defterlerinin kapanış tasdikinin 31 Ocak 2014 tarihine ve yevmiye defterinin kapanış tasdikinin 30 Haziran 2014 tarihine kadar yapılması zorunludur.
Yukarıda saydığımız tutulması zorunlu defterlerin yanında kooperatiflerin özelliklerine göre, tutacakları diğer defterler ise şunlardır:
- Stok giriş-çıkış kayıt defteri,
- Teftiş defteri
- İmalat defteri (üretim yapan kooperatiflerde)
- Nakliyat vergisi defteri (taşıma kooperatiflerinde)
- Çiftçi işletme defteri (zirai işletmesi bulunan kooperatiflerde)
- Müfredat defteri
Tüm bunlara ilaveten kooperatifler isterlerse, aşağıdaki yardımcı defterleri de tutabilirler:
- Kasa defteri
- Gelen giden evrak kayıt defteri
- Demirbaş ve envanter defteri
- Kıymetli evrak defteri
Defterler tutulurken Vergi Usul Kanunu'nda belirtilen kayıt düzenine ve zamanına uyulmalıdır:
- Defterler süresi yasalarda belirtilen süreler içerisinde tasdik ettirilmelidir.
- Defterler Türkçe tutulmalıdır.
- Yanlış kayıtlar, muhasebe kurallarına göre düzeltilmelidir.
Boş satır bırakılmamalı, sayfalar yırtılmamalıdır.
- Kayıtlar yasada belirtilen süreler içerisinde yapılmalıdır.
- Tutulan defterler ve kayıtlara esas olan belgeler; Türk Ticaret Kanunu'na göre 10 yıl, Vergi Usul Kanunu'na göre ise 5 yıl süreyle saklanmalıdır. Yetkililerin istemesi durumunda incelenmek üzere sunulmalıdır.
Kooperatif defterlerinin tutulmasından, defterlerin ve belgelerin saklanmasından yönetim kurulu sorumludur. Yönetim kurulu üyeleri kendi hatalarından ileri gelen zararlardan sorumludur.
