Ana sözleşmesinde ortaklıktan ayrılamama gibi bir hüküm bulunan kooperatifin kuruluşuna izin verilmez. Ortaklıktan kendi isteği ile çıkmak isteyen ortak, bir dilekçe ile kooperatif yönetim kuruluna başvurur.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Kooperatif ortaklığından çıkma isteğine ilişkin dilekçe örneği:
29.09.2013
………. KOOPERATİFİ
YÖNETİM KURULU BAŞKANLIĞINA
ANKARA
Ortaklıktan çıkış isteğimin kabul edilerek anasözleşmenin ilgili maddeleri uyarınca sermaye payı ile diğer alacaklarımın tarafıma ödenmesini arz ederim.
Üye
ADRES:
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Her ne kadar ortaklıktan çıkmak isteyen ortağa çıkma hakkı tanınmışsa da, kooperatif ortaklığından çıkma sonucu kooperatifin mali durumu tehlikeye düşecek ise ayrılmak isteyen ortaktan kooperatifin belli miktarda tazminat isteme hakkı vardır.
Kooperatiften ayrılmak isteyen ortaktan tazminat istenebilmesi için, ana sözleşmede ayrılmak isteyen ortağın tazminat ödemesine ilişkin bir hüküm bulunması ve ayrıca ortaklıktan çıkma ile kooperatif varlığının tehlikeye girmesi gerekir.
Ortaklıktan çıkma serbestisi vardır diye, önemli bir sayıda ortağın kooperatiften ayrılmak istemesi kooperatife zarar verebilir. Örneğin her ay toplanacak aidatlara göre malzeme alımında bulunmuş bir kooperatifin ortaklarından önemli bir kısmı çıkma talebinde bulunduğunda kooperatifin borçlarını ödemesi tehlikeye girecektir. Bir de çıkan ortağa ödeme yapılacağı düşünülürse bu durumda kooperatif büyük zarar görecektir. İşte bu zararın en aza indirilmesi amacıyla ana sözleşmede belirtilmek üzere çıkan ortaktan tazminat alınabilir.
Ortaklıktan çıkmanın sınırlandırılması:
Kooperatifler Kanununun 11inci maddesine göre bir ortağın kooperatiften çıkma hakkını kullanması, ana sözleşmede belirtilerek en çok beş yıla kadar sınırlandırılabilir.
Kooperatifin kuruluşu sırasında ana sözleşme hazırlanırken veya kuruluştan sonra usulüne göre yapılacak ana sözleşme değişikliğiyle ortaklıktan çıkma konusunda bir sınırlandırma düşünülüyorsa, sınırlandırılacak süre ana sözleşmede açıkça gösterilmelidir.
Ana sözleşme ile ortaklıktan çıkmaya herhangi bir sınırlandırma getirilmiş olsa dahi haklı nedenlerle bu süreden önce ortaklıktan çıkmaya izin verilebilir. Ancak hangi durumlarda süre beklenmeksizin ortaklıktan çıkmaya izin verileceği ana sözleşmede açıkça belirtilmelidir.
Çıkma isteğini bildirme süresi ve çıkma zamanı:
Kooperatifler Kanununun 12’ci maddesinde "Çıkış, ancak bir hesap senesi sonu için ve en az 6 ay önceden haber verilerek yapılır. Ana sözleşmede daha kısa bir süre belirtilip hesap senesi içinde çıkışa müsaade edilebilir." hükmüne yer verilerek, kooperatiflerden çıkma isteğinin ne zaman yapılacağı belirtilmiştir.
Tarımsal amaçlı kooperatifler hariç, kooperatiflerde hesap dönemi normal olarak bir takvim yılıdır. Bu durumda çıkış isteğinin 30 Haziran'a kadar kooperatife bildirilmesi, başka bir ifadeyle de en geç bu güne kadar çıkış isteğine ilişkin dilekçenin kooperatife ulaşması gerekir. Bu süre içerisinde yapılan çıkış isteği o yılın sonunda hüküm ifade eder. Yani, ortaklıktan çıkma 31 Aralık'ta gerçekleşmiş olur.
Ortaklıktan çıkmanın gerçekleşmiş olması için yönetim kurulunun ortaklıktan çıkış talebini kabul etmesi gerekir. Kooperatifler Kanununa göre ana sözleşmede altı aydan daha kısa bir süre belirtilip hesap dönemi sonu beklenmeden yıl içinde de çıkışa izin verilebilir. İlgili bakanlıkça hazırlanan ana sözleşmelerde bildirim genellikle hesap dönemi sonundan en az bir ay önce yapılacağı yönünde hükümler yer almaktadır.
Ortaklıktan çıkmayı kabul edecek makam:
Kooperatifler Kanununda ortaklıktan çıkmak isteyen ortağın bu isteğini hangi makama yapacağı, çıkmanın hangi şekilde yapılacağı yönünde açık bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak ilgili Kanunun 13’ncü maddesinde; "Yönetim kurulu, ana sözleşmeye uygun olarak yapılacak isteğe rağmen, bir ortağın kooperatiften çıkma isteğini kabulden kaçınacak olursa ortak bu isteğini noter aracılığı ile kooperatife bildirir.
Bildiri tarihinden itibaren çıkma gerçekleşir." hükmü yer almaktadır. Buna göre çıkma isteğinin yönetim kuruluna yapılması ve ortaklıktan çıkma kararının da yine yönetim kurulu tarafından verilmesi gerekir.
Kooperatif ortağı, ortaklıktan çıkma isteğini yönetim kuruluna dilekçe ile bildirir. Yönetim kurulu bu dilekçeyi inceler ve hükme bağlar. Ortaklıktan çıkma isteğinde bulunan kişi ana sözleşmede belirtilen süre geçmesine rağmen yönetim kurulundan çıkma isteğine ilişkin herhangi bir yazı almamışsa çıkma isteğini bu kez noter aracılığıyla kooperatife bildirir ve noter aracılığıyla yapılan bu bildirim tarihi itibariyle ortağın, ortaklıktan çıkışı gerçekleşir.
